Image default
Mu mahanga

Seychelles: 1/3 cy’abantu bashya banduye Covid ni abayikingiwe

Seychelles nicyo gihugu cyakingiye Covid-19 abantu benshi ubaze ku bagituye kurusha ibindi bihugu byose, ariko ubu cyagize gutumbagira kw’imibare y’abanduye.

Abarenga 60% by’abatuye ibirwa bya Seychelles barakingiwe byuzuye muri ibi birwa biri hirya y’uburasirazuba bw’umugabane wa Africa.

Ariko kwiyongera kw’abanduye Covid byatumye hafatwa izindi ngamba zo kwirinda ku baturage baho bakabakaba 100,000.

Byagenze bite kuri ubwo bwandu?

Seychelles ni igihugu gito, rero muri rusange imibare y’abandura ku munsi ntabwo urebye ari minini – ariko ku kigereranyo cy’abaturage bose, ukwiyongera kwateye impungenge.

Mu kwa kane, ikigereranyo cy’abandura bashya cyari hamwe kitazamuka, hafi 50 ku munsi.

Kugera hagati mu kwa gatanu, ikigereranyo cy’icyumweru kimwe cy’abandura ku munsi cyageze ku bantu 400 ku munsi.

Kuva icyo gihe imibare yarongeye iramanuka, ariko ikomeza kuba hejuru y’ikigereranyo cyo mu kwa kane.

Tariki 10 z’uku kwezi, minisiteri y’ubuzima ya Seychelles yavuze ko hafi 1/3 cy’abanduye bashya ari abantu bakingiwe byuzuye.

Umugore uri guterwa urukingo muri Seychelles

Ibindi bihugu ahari umubare ufatika w’abaturage bakingiwe byuzuye, byatangaje imibare yo hasi cyane y’ubwandu bushya.

Urugero muri Israel, mu byiciro by’imyaka aho abarenga 90% babonye doze zombi z’urukingo, ubwandu bwatangajwe buri hadi ya 2%.

Seychelles ikoresha uruhe rukingo?

Hejuru ya 70% by’abaturage bafashe nibura doze imwe, naho 63% bo bafashe doze zombi kuva mu kwa mbere iki gihugu cyatangira gukingira.

Urukingo bwakoresheje bwa mbere ni Sinopharm rwakorewe mu Bushinwa, bakoresheje doze zarwo bahawe na Emira Zunze Ubumwe z’Abarabu.

Urukingo rwa Oxford-AstraZeneca, rwakorewe mu Buhinde rutangwa rwitwa Covishield, narwo rwarakoreshejwe, na vuba aha batanze urwa Sputnik V rwo mu Burusiya.

Mu nkingo zatanzwe (hatarimo urwa Sputnik), 57% ni Sinopharm naho 43% ni Covishield.

Ntabwo tuzi neza imibare y’abakingiwe byuzuye batewe Sinopharm n’abatewe AstraZeneca nyuma basanzemo Covid .

Tuzi ko hafi 2/3 by’abo basanze baranduye benshi bari bafite ibimenyetso byorosheje cyangwa ntabyo, nk’uko komiseri ushinzwe ubuzima mu gihugu Dr Jude Gedeon abivuga.

Ku bari bakeneye gushyirwa mu bitaro, 80% ni abantu batakingiwe, kandi benshi muri abo bari abantu basanganywe izindi ndwara.

Izi nkingo zikora ku kihe gipimo?

Ishami rya ONU/UN rishinzwe ubuzima ku isi, OMS/WHO, rivuga ko urukingo Sinopharm rw’Ubushinwa rukora ku gipimo cya 79% ku kurinda ubwandu butera uburwayi kandi rugakora cyane mu kurinda kuremba no gushyirwa mu bitaro.

Chart showing 7 day rolling average for Covid-19 cases from 1 April to 19 May

Ariko, muri rusange hari amakuru macye ku isi ku nkingo z’Abashinwa, mu kwezi gushize, ukuriye ikigo cy’Ubushinwa cya Centre for Disease Control and Prevention (CDC), George Gau, yabaye nk’ukemanga ko zikora.

Tariki 11 z’ukwa kane yabwiye abanyamakuru ati: “Tuzakemura ikibazo inkingo zihari ubu zifite cyo kudatanga ubwirinzi bwo ku rwego rwo hejuru cyane”.

Hari kandi ibibazo ku gipimo cyo kurinda abantu ku rukiko rwa AstraZeneca ku bwoko bwa Covid bwo muri Africa y’Epfo bwageze no muri Seychelles.

Inyigo yo muri Africa y’Epfo yerekanye kugabanuka k’ubushobozi bwo kurinda bwa AstraZeneca kuri Covid yoroheje n’igereranyije.

Iyo nyigo ntabwo yasuzumye ubushobozi bw’urwo rukingo kuri Covid-19 y’igikatu, gusa WHO ivuga ko ibimenyetso bimwe bigaragaza ko rushobora kuba ruyirinda.

Impungenge nk’izi ku rundi rukingo rwo mu Bushinwa zagaragaye muri Chile.

Imibare y’abanduye naho yarazamutse mu kwezi gushize nubwo bwose bakingiye abantu benshi, aho mu bakingiwe abarenga 90% batewe CoronaVac, urukingo rwakozwe n’uruganda Sinovac rw’i Beijing.

Abanenga ariko bavuga ko leta ya Chile yihuse cyane mu kuvanaho ingamba zo kwirinda, bigatuma abantu bahita bareka kwirinda.

Ingamba zo kwirinda zakuweho vuba?

Dr Gedeon, komiseri w’ubuzima muri Seychelles, avuga ko yizera ko kwiyongera kw’abanduye kuva ku kwiyongera kw’ibikorwa by’ubucuruzi.

Ingamba zorohejwe mu kwezi kwa gatatu, zirimo kongera gufungura za restaurants no gufungura amashuri.

Abategetsi bavuga kandi ko ibiro byo kwizihiza Pasika byaba byarabigizemo uruhare, kuko abantu batari bakirinda cyane kwandura, nyuma yo guterwa doze ya mbere cyangwa zombi z’urukingo.

Ingano y'abaturage batewe doze imwe y'urukingo

Ingamba zo kwirinda zongeye gusubizwaho muri uku kwa gatanu, amashuri arafungwa, utubari, restaurants n’amaduka bitegekwa gufunga kare n’amahuriro amwe y’abantu arabuzwa.

Ubukerarugendo nabwo bwaba ari ikibazo

Ibi birwa biri mu nyanja y’Ubuhinde bitunzwe ahanini n’ubukerarugendo. Mu 2019, abantu hafi 400,000 bavuye mu mahanga basuye Seychelles.

Nyuma yo kugabanuka kw’imibare y’iki cyorezo, ubukerarugendo ubu bwongeye kuzamuka.

Tariki 25 z’ukwezi kwa gatatu, Seychelles yatangaje ko abashaka kuyisura bitari ngombwa ko bashyirwa mu kato, nubwo icyangombwa ko utanduye kigisabwa, kandi hari amabwiriza ku bava mu bihugu bimwe.

Abarenga 14,000 basuye iki gihugu mu kwezi kwa kane, benshi cyane ugereranyije n’ukwa gatatu. Ariko guverinoma yavuze ko ibi bitari mu byateye kwiyongera k’ubwandu.

Dr Gedeon ati: “Nta bimenyetso byerekana ko abakerarugendo bari kuzana ubwandu bushya muri Seychelles.”

SRC:BBC

Related posts

Impungenge ni zose ku ruzinduko rwa Papa Francis muri Iraq

EDITORIAL

Ethiopia: Abanyamakuru batangaza amakuru ku ntambara bafunzwe

EDITORIAL

Hamenyekanye umugambi wa Canada wo kwakira abimukira benshi

EDITORIAL

Leave a Comment

Skip to toolbar