Image default
Mu mahanga

Ethiopia: Minisitiri w’Intebe yiyemeje kwigira ku rugamba

Minisitiri w’intebe wa Ethiopia Abiy Ahmed avuga ko ubu noneho agiye kuyobora ingabo ze ari “ku rubuga rw’imirwano”, muri iki gihe iyi ntambara imaze umwaka umwe irimo kwegera umurwa mukuru Addis Ababa.

Mu itangazo yashyize kuri twitter ku mberenijoro, Abiy yagize ati: “Guhera ejo [kuri uyu wa kabiri], nzajya ku rugamba kuyobora ingabo”.

Yongeyeho ati: “Abashaka kuba mu bana ba Ethiopia bazashimwa n’amateka, muhaguruke uyu munsi ku bw’igihugu cyanyu. Mureke duhurire ku rugamba”.

Abitangaje nyuma yuko akanama gakuru k’ishyaka Prosperity Party riri ku butegetsi gateranye ku wa mbere kiga ku ntambara.

Nyuma y’iyo nama, minisitiri w’ingabo yabwiye ibitangazamakuru byo muri Ethiopia ko abashinzwe umutekano bagiye gukora “igikorwa gitandukanye” (guhindura umuvuno) muri iyi ntambara.

Umutwe w’inyeshyamba wa Tigray People’s Liberation Front (TPLF) wamaganye itangazo rya Bwana Abiy. Umuvugizi wawo Getachew Reda yavuze ko “ingabo zacu ntizizacogora mu gutera intambwe idashobora guhagarikwa yerekeza ku kugeza ku musozo ikandamiza rye [rya Abiy] ku baturage bacu”.

Nyuma y’ibyatangajwe na Abiy Ahmed ko agiye kujya ku rugamba, benshi bagaragaje kwibaza niba atari ubutumwa bugamije gusa gukangurira abaturage benshi kwinjira mu ntambara, mu gihe inyeshyamba ziri gusatira Addis Ababa.

Abandi na bo bakibaza niba atari igikorwa kimeze nko kwiyahura kuba umukuru w’igihugu ajya ku rugamba.

René Lefort has misread the prime minister, and the Ethiopian people -  Ethiopia Insight

Abiy Ahmed, w’imyaka 45, afite amateka mu gisirikare. Yakinjiyemo atarageza imyaka 20 mu 1991 kubera intambara zari mu gace k’iwabo mu karere ka Oromia zahitanye mukuru we, yaje kujya mu ngabo za leta ya Ethiopia mu 1993 ashyirwa mu bakora iperereza, aho nyuma yaje kuba mu bakuru b’urwego rw’iperereza.

Kuva mu kwezi kwa cumi na kumwe mu 2020, ingabo za leta ya Ethiopia n’inyeshyamba zo mu mutwe wa TPLF bari mu ntambara yatangiriye mu karere ka Tigray mu majyaruguru y’igihugu, ikaza no kugera mu turere twa Amhara na Afar duhana imbibi na Tigray.

Umutwe wa TPLF wihurije mu rugaga n’indi mitwe y’inyeshyamba irimo nka Oromo Liberation Army (OLA), muri iki gihe intambara yarushijeho kwegera umurwa mukuru.

Intumwa zihariye zo mu muryango w’Ubumwe bw’Afurika (AU/UA) n’Amerika zimaze iminsi zigerageza gutuma impande zirwana zigera ku gahenge, ariko kugeza ubu nta kintu kinini cyagezweho.

Iyi ntambara imaze kwicirwamo abantu babarirwa mu bihumbi, ababarirwa muri za miliyoni bataye ingo zabo, naho abandi babarirwa mu bihumbi amagana babayeho mu nzara.

Intambara yatangiye gute?

Intambara yatangiye ku itariki ya 4 y’ukwezi kwa 11 mu mwaka wa 2020, ubwo Minisitiri w’intebe wa Ethiopia Abiy Ahmed yategekaga ingabo za leta kugaba igitero ku ngabo z’akarere ka Tigray.

Yavuze ko yabikoze mu kwihimura ku gitero cyari cyagabwe ku kigo cya gisirikare cy’ingabo za leta ya Ethiopia cyo muri ako karere.

Uko kwiyongera kw’ubushyamirane kwabaye nyuma y’amezi yari ashize hari amasinde hagati y’ubutegetsi bwa Bwana Abiy n’abakuru b’ishyaka rikomeye ryo muri Tigray rya TPLF ryari ku butegetsi muri ako karere.

Minisitiri w'intebe wa Ethiopia Abiy Ahmed (ifoto yo mu bubiko yo mu kwezi kwa cyenda mu 2021)

Imirwano yakajije umurego kuva mu kwezi kwa gatandatu uyu mwaka ubwo inyeshyamba zisubizaga igice kinini cya Tigray harimo n’umurwa mukuru wayo Mekelle.

Mu gihe cy’imyaka hafi 30, TPLF yari izingiro ry’ubutegetsi bwa Ethiopia, mbere yuko ishyirwa ku ruhande na Bwana Abiy, wagiye ku butegetsi mu 2018 nyuma y’imyigaragambyo yo kwamagana leta.

Bwana Abiy yakoze amavugurura, ariko ubwo akarere ka Tigray kagaragazaga ko katayakozwa, ubushyamirane muri politiki bwaje kuvamo urugomo.

Leta ya Ethiopia ivuga ko TPLF ari umutwe w’iterabwoba, ariko TPLF yo ivuga ko ari yo leta y’akarere ka Tigray yemewe n’amategeko.

SRC:BBC

Related posts

Abanywera inzoga mu bikombe by’icyayi akabo kashobotse

Emma-marie

Zambia: Edgar Lungu yatsinzwe

Emma-Marie

Covid-19: Ubuyapani bwasabye Ubushinwa guhagarika gupima mu kibuno

Emma-Marie

Leave a Comment

Skip to toolbar