Lazarus Chakwera, umukuru w’abatavuga rumwe n’ubutegetsi muri Malawi, ni we watsinze amatora ya perezida yasubiwemo, nkuko abategetsi babivuga.
Yatsinze Perezida Peter Mutharika uri ku butegetsi, ku majwi 58.57% muri ayo matora yabaye ku wa kabiri, nkuko akanama k’amatora karaye kabitangaje.
Mu kwezi kwa kabiri, urukiko rw’itegekonshinga rwaburijemo intsinzi ya Bwana Mutharika mu matora ya perezida yo mu kwezi kwa gatanu mu mwaka ushize wa 2019, ruvuga ko amatora yabayemo uburiganya.
Abaturage b’iki gihugu bari bacitsemo ibice mbere y’aya matora yabaye muri iki cyumweru.
Iki kibaye igihugu cya kabiri muri Afurika kiburijemo amatora ya perezida kubera ibitaragenze neza, nyuma ya Kenya mu mwaka wa 2017
Ejo ku wa gatandatu, nyuma y’itangazwa ry’ibyavuyemo mu matora, Bwana Chakwera yavuze ko intsinzi ye ari “intsinzi ya demokarasi n’ubutabera”, yongeraho ati: “Umutima wanjye wasabwe n’ibyishimo”.
Abamushyigikiye bigabije imihanda yo mu murwa mukuru Lilongwe, bavuza amahoni y’imodoka ariko banacana imiriro yo kwishimira intsinzi (feu d’artifice/fireworks).
Biteganyijwe ko Chakwera arahira kuri iki cyumweru.
Lazarus Chakwera ni muntu ki?
Chakwera w’imyaka 65 y’amavuko, wahoze ari umuvugabutumwa, ni umukuru w’ishyaka Malawi Congress Party (MCP) ritavuga rumwe n’ubutegetsi.
Iyi nkuru dukesha BBC ivuga ko yavukiye mu murwa mukuru Lilongwe, avuka ku mubyeyi w’umuhinzi gakondo.Yize kaminuza mu bijyanye na filozofiya na tewolojiya muri Malawi, Afurika y’epfo na Leta Zunze Ubumwe z’Amerika. Yabaye umwarimu wa kaminuza, ndetse yanditse ibitabo byinshi ku iyobokamana.
Mu kwiyamamaza kwe, yasezeranyije gukora amavugurura arimo nko kuzamura ikigero cy’umushahara-fatizo mu gihugu.
Akuriye urugaga rw’amashyaka icyenda, rwitwa ‘Tonse Alliance’, ndetse mu kwiyamamaza kwe yari ashyigikiwe na Joyce Banda wahoze ari Perezida wa Malawi, na Visi Perezida Saulos Chilima – na we wari wiyamamaje.
Chilima waje ku mwanya wa gatatu mu matora yo mu 2019 – yahoze ari inshuti ya Perezida Mutharika, ariko ubu bamaze igihe badacana uwaka.
Mu matora ya perezida yo mu mwaka wa 2014, Lazarus Chakwera yariyamamaje, aba uwa kabiri.
